Metoda badania ojcostwa

Ojcostwo ustalane jest metodą Multiplex STR w oparciu o 24 markery DNA w certyfikowanym laboratorium z wdrożonym systemem ISO 17025. Analizy można podzielić na podstawowe, niżej opisane etapy. W pierwszej kolejności próbki są oznaczane indywidualnym numerem, podobnie jak dane zlecenie wykonania badania. Możliwość zamiany próbek jest wykluczona dzięki oprogramowaniu, które zabezpiecza przed nadaniem tego samego numeru innym próbkom i zleceniom. Co więcej, laboratorium ma wdrożone procedury, do których należy m.in. kontrola pracy przez drugiego pracownika podczas kluczowych etapów badania.

Etapy badania

Izolacja DNA
Pierwszy etap polega na wyizolowaniu DNA z dostarczonej próbki. Jest to możliwe dzięki udziałowi szeregu enzymów rozpuszczających błony komórkowe znajdujące się wokół DNA. W procesie izolacji oprócz zastosowanych odczynników, daną próbkę poddaje się serii wirowania i oczyszczania, tak aby w końcowym etapie badania uzyskać DNA w czystej postaci. Izolat DNA zostaje następnie przeniesiony do probówki typu eppendorf. W tym momencie można go już  wykorzystać do drugiego etapu badania lub zamrozić i przechowywać przez dłuższy czas w temperaturze -70°C.
Amplifikacja DNA (reakcja PCR)
Pozyskane w pierwszym etapie DNA ma zbyt niskie stężenie, aby na jego podstawie móc wyznaczyć profil  genetyczny danej osoby. W tym celu przeprowadza się reakcję PCR, podczas której dochodzi do jego namnożenia. Głowna zasada reakcji PCR polega na wielokrotnym ogrzaniu i oziębieniu próbki DNA, do której dodaje się organiczne związki chemiczne, primery (startery, które rozpoznają fragmenty DNA) oraz enzym – polimerazę DNA. Cały proces prowadzony jest w tzw. termocyklerze. Nić DNA ulega denaturacji – DNA zostaje rozdzielone na dwie osobne nici, do których przyłączają się primery rozpoznające DNA. Następnie przy udziale enzymu polimerazy dobudowywana jest pozostała część nici DNA. Tak namnożone DNA służy następnie do określenia profilu genetycznego w kolejnch etapach badania.
Rozdział elektroforetyczny DNA
Na tym etapie namnożone fragmenty DNA zostają rozdzielone. Następnie przy pomocy podłączonego do komputera urządzenia (potocznie zwanego sekwentatorem), wykorzystującego wiązki lasera uzyskuje się profil genetyczny osoby poddanej badaniu. Dane, które przesyłane są do komputera mają postać tak zwanych „pików” oraz wartości liczbowych, które charakteryzują poszczególne układy niekodujące. W badaniach DNA wykorzystuje się technikę Multiplex STR, która polega na analizie wybranych fragmentów DNA zwanych zamiennie markerami, loci lub układami STR (ang. short tandem repeats). W tych miejscach odczytywane są poszczególne sygnały – w zależności od ilości tzw. motywów nukleozydowych. W efekcie w danym markerze uzyskuje się wartości liczbowe. Każdy marker opisany jest przez dwie liczby, ponieważ jedna kopia genu odziedziczona jest po matce, druga po ojcu.

Czytaj więcej: Markery DNA w testach na ojcostwo

Analiza statystyczna
Kolejny etap to analiza statystyczna wyników. Specjalny program komputerowy dokonuje analizy prawdopodobieństwa ojcostwa – ustala, czy prawdopodobieństwo ojcostwa jest na tyle wysokie, że można wydawać wynik graniczący z pewnością. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii do wydania wyniku potwierdzającego ojcostwo konieczne jest uzyskanie prawdopodobieństwa ojcostwa wynoszącego ponad 99,9999%. Gdy uzyskane prawdopodobieństwo jest mniejsze, zwykle zaleca się zwiększenie liczby badanych markerów lub włączenie matki do badania. Z kolei przy 0% prawdopodobieństwie ma miejsce wykluczenie ojcostwa. W takiej sytuacji laboratorium powtarza badanie od początku na podstawie nowej próbki i analiza jest przeprowadzana przed innego pracownika. 

Zobacz też: Po co wykonuje się analizę statystyczną przy testach na ojcostwo?

Opracowanie wyniku
Do wystawienia wyniku używane jest oprogramowanie, które automatycznie generuje raport. Jest on następnie opracowywany i autoryzowany przez dwóch upoważnionych pracowników.

Zobacz też: Przykładowy wynik badania ojcostwa

Pewny wynik

badanie DNA metoda, metoda badania DNA

Badania ojcostwa wykonywane są na podstawie aż 24 markerów DNA. Dzięki temu wynik jest pewny również wtedy, gdy badane są próbki tylko od dwóch osób (od dziecka i domniemanego ojca). W takiej sytuacji ojcostwo zostaje wykluczone w 100% lub potwierdzone z prawdopodobieństwem ponad 99,9999%. W przypadku potwierdzenia ojcostwa taki wynik jest pewny zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii. Więcej

badanie DNA metoda, metoda badania DNAWszystkie badania wykonywane są zgodnie z normami jakości ISO/DIS 17025. Jest to system zarządzania jakością, który określa normy jakości pracy w laboratorium. Przyznawany jest przez Polskie Centrum Akredytacji. Wymagania systemu ISO 17025 mają na celu potwierdzenie kompetencji laboratoriów w zakresie przeprowadzanych analiz. Wykonywanie badań zgodnie z normami ISO 17025 oznacza, że każdy etap pracy w laboratorium wykonywany jest i nadzorowany zgodnie z surowymi kryteriami stawianymi przez normę. Certyfikaty

Analizy z każdej próbki DNA

Do badania na ojcostwo wykorzystuje się tak zwane genomowe DNA, którego źródłem są wszystkie komórki posiadające jądra komórkowe. To właśnie dlatego materiałem, który można poddać analizie jest nie tylko krew, ale również  komórki nabłonka pobrane z wewnętrznej strony policzka oraz DNA pozostawione na przedmiotach np. na maszynce do golenia, smoczku, gryzaku, kubku, niedopałkach papierosa itp. Więcej o badaniu ojcostwa z włosa i innych próbek mikrośladowych

Galeria zdjęć

Więcej informacji: