Nie każda ciąża przebiega w atmosferze pewności i zaufania. Czasami pytanie o ojcostwo pojawia się wcześnie – zanim dziecko przyjdzie na świat. Innym razem wątpliwości rodzą się dopiero po narodzinach, kiedy emocje opadną, a rzeczywistość staje się bardziej wymagająca. Test ojcostwa może być sposobem na rozwianie niepewności, ale decyzji o jego wykonaniu często towarzyszy wiele pytań: czy da się go zrobić jeszcze w ciąży, jak długo trzeba czekać na wynik i z jakimi kosztami się to wiąże? W tym artykule opisujemy dostępne możliwości, przebieg badania oraz to, co warto wiedzieć, zanim podejmie się ten krok.

Test ojcostwa – w którym tygodniu ciąży możliwe jest wykonanie ?

Współczesna genetyka daje możliwość wykonania testu ojcostwa już w czasie ciąży, i to bez konieczności narażania płodu na ryzyko. Badanie można przeprowadzić już od około 8 tygodnia ciąży – wówczas wystarczy pobranie krwi matki oraz próbka DNA potencjalnego ojca (np. z wymazu z policzka). Test wykorzystuje wolnokrążące DNA płodu (cffDNA), które obecne jest we krwi ciężarnej kobiety. Taka forma badania jest bezpieczna i nieinwazyjna.

Wcześniej popularne były testy inwazyjne – jak amniopunkcja (po 15. tygodniu ciąży) lub biopsja kosmówki (około 11.–13. tydzień). Jednak obecnie, dzięki metodzie cffDNA, nie są one już konieczne wyłącznie dla potrzeb testu ojcostwa.

Test ojcostwa – lepiej przed czy po narodzinach ?

Test ojcostwa można wykonać zarówno w czasie ciąży, jak i po narodzinach dziecka. Wybór zależy od sytuacji rodzinnej, emocjonalnej i finansowej. Badanie przed porodem – choć dostępne i bezpieczne – wiąże się z wyższym kosztem. Decyzja o jego wykonaniu często wynika z potrzeby wcześniejszego uporządkowania kwestii prawnych lub emocjonalnych.

Po urodzeniu dziecka test wykonuje się najczęściej z wymazów z jamy ustnej – od dziecka i domniemanego ojca. Czasami potrzebne są dodatkowe próbki (np. krew, włosy z cebulkami), jeśli standardowe metody są niedostępne. Niezależnie od momentu przeprowadzenia, wynik ma taką samą wartość dowodową i diagnostyczną.

Test ojcostwa – czas oczekiwania na wyniki

Czas oczekiwania na wynik testu ojcostwa zależy od wybranej metody oraz laboratorium. W przypadku testu wykonanego z wymazów z policzka lub próbek krwi po narodzinach, rezultat najczęściej dostępny jest w ciągu 3 do 7 dni roboczych.

Nieinwazyjny test wykonywany w czasie ciąży (z krwi matki) może wymagać nieco więcej czasu – około 5 do 10 dni roboczych. Warto pamiętać, że niektóre placówki oferują przyspieszoną analizę, ale wiąże się to z dodatkowym kosztem.

Badania oparte na analizie DNA są bardzo dokładne – zgodność ojcostwa potwierdzana jest z prawdopodobieństwem wynoszącym ponad 99,999%, a jego wykluczenie daje 100% pewności.

Test ojcostwa – czy badania ojcostwa są drogie ?

Koszt testu ojcostwa zależy od rodzaju próbki, terminu oraz miejsca wykonania badania. W Polsce cena standardowego testu po narodzinach waha się od 600 do 1200 zł, jeśli ma charakter prywatny i nieformalny. Test ojcostwa wykonywany dla potrzeb sądowych (z pełną dokumentacją, obecnością świadków i zabezpieczeniem łańcucha próbek) to koszt rzędu 1500–2500 zł.

Test wykonany w czasie ciąży (metoda cffDNA) jest droższy – zazwyczaj kosztuje od 3000 do 7000 zł. Różnice wynikają z zastosowania zaawansowanej technologii analizy wolnego DNA płodu oraz konieczności zachowania wysokich standardów bezpieczeństwa.

Chociaż test ojcostwa może wydawać się kosztowny, często jest to jednorazowy wydatek, który przynosi spokój na całe życie – zarówno emocjonalny, jak i formalny.