Geny mają wpływ na nasze procesy decyzyjne?

Badacze z University of California, Berkeley oraz University of Illinois at Urbana-Champaign (UIUC) dowiedli, że na podejmowane przez nas decyzje mają wpływ pewne warianty genów regulujących poziom dopaminy w mózgu. Wyniki odkryć amerykańskich specjalistów ukazały się w czerwcowym internetowym wydaniu czasopisma Proceedings of the National Academy of Sciences.

Wpływ dopaminy na zachowania społeczne

Dopamina jest neuroprzekaźnikiem, czyli związkiem chemicznym uwalnianym przez komórki (neurony) ośrodkowego układu nerwowego. Niedobór dopaminy przyczynia się do rozwoju choroby Parkinsona. Zaburzenia poziomu tego neuroprzekaźnika mogą także powodować depresję, schizofrenię czy demencję. Prowadzone w ostatnim czasie badania udowodniły, że stężenie dopaminy ma bardzo istotny wpływ na interakcje społeczne. Jak się okazuje geny odgrywają w tym przypadku równie ważną rolę. Testy realizowane przez amerykańskich naukowców pokazują bowiem, w jaki sposób geny warunkują nasze społeczne zachowania i procesy decyzyjne, w tym wykorzystywanie sprawdzonych lub też nowych strategii. Jak nietrudno się domyślić poznanie mechanizmów wpływających na procesy decyzyjne człowieka może mieć niezwykle istotne znaczenie w biznesie. Specjaliści zwracają jednak szczególną uwagę na fakt, że to nowe odkrycie jest przede wszystkim źródłem wiedzy na temat chorób związanych z nieprawidłowym poziomem dopaminy, takich jak wspomniana już schizofrenia czy autyzm.

Podczas podejmowania decyzji wykorzystujemy dwa obszary mózgu…

W trakcie realizowanych badań naukowcy zauważyli, że u ludzi uczestniczących w grach zakładowych (które wymagają uruchamiania procesów decyzyjnych) aktywne są dwa obszary mózgu: przyśrodkowa kora przedczołowa – wpływająca na proces podejmowania decyzji oraz prążkowie – część kresomózgowia odpowiedzialna m.in. za motywacje. Testy, dzięki którym możliwe było dojście do takich wniosków odbywały się przy zastosowaniu tzw. funkcjonalnego rezonansu magnetycznego mózgu (fMRI).

Podejmowanie decyzji a modele uczenia się

Do głównych zadań badaczy należało ustalenie, które geny odpowiedzialne są za stężenie dopaminy w dwóch opisanych powyżej obszarach mózgu. W tym celu eksperci poddali analizie genomy 217 studentów z National University of Singapore. Skupili się oni w tym przypadku na 12 genach – o których wiadomo, że regulują poziom neuroprzekaźnika – i ich 143 wariantach. Niektóre z tych genów odpowiadały za poziom dopaminy w korze przedczołowej, inne zaś w prążkowiu. W testach naukowcy posłużyli się grą zakładową o nazwie „patent race”, w której uczestnik przy pomocy komputera gra z anonimowym przeciwnikiem. Jest ona dość powszechnie wykorzystywana przez socjologów do badania interakcji społecznych. Wyniki testów dowiodły, że w sytuacji rywalizacji między dwoma osobami wykorzystuje się trzy zasadnicze modele uczenia się. Pierwszym z nich jest tzw. uczenie ze wzmocnieniem (ang. reinforcement learning). Druga metoda – uczenie oparte na przekonaniu (ang. belief learning) – jest nieco bardziej skomplikowana i polega na narzuceniu przeciwnikowi pewnego psychicznego modelu zachowania, który pozwala przewidywać i reagować na podejmowane przez niego akcje. Trzecim modelem jest natomiast metoda prób i błędów.

W wyniku przeprowadzonych analiz naukowcy doszukali się pewnych zależności pomiędzy wybraną metodą uczenia się a obecnością różnych wariantów lub mutacji genetycznych w genach odpowiedzialnych za poziom dopaminy. Okazało się, że u graczy, którzy w rywalizacji wykorzystywali metodę opartą na przekonaniach aktywne były 3 geny, działające na poziom dopaminy w przyśrodkowej korze przedczołowej. Dla porównania wykorzystanie metody prób i błędów oraz uczenia ze wzmocnieniem wiązało się z obecnością innych dwóch genów, mających z kolei wpływ na poziom dopaminy w prążkowiu.