Geny a radzenie sobie ze stresem

Każdy człowiek reaguje na sytuacje życia codziennego w inny sposób. Towarzyszący im stres może mieć zatem różne natężenie. Ciągłe napięcie sprzyja z kolei rozwojowi depresji – informują naukowcy z MedUni Vienna. Celem ich najnowszych eksperymentów  było określenie zależności między czynnikami genetycznymi i środowiskowymi a wystąpieniem depresji.

Geny zmieniające rozmiar hipokampa

Wiedeńskim naukowcom udało się przy współpracy z przedstawicielami zagranicznych instytutów badawczych dowieść istnienia pewnych korelacji między sytuacjami stresowanymi a genami zmieniającymi funkcjonowanie hipokampa. Eksperymenty – których wyniki opublikowano w prestiżowym czasopiśmie Journal of Neuroscience – były finansowane w ramach projektu FWF (Austrian Science Fund).

Hipokamp odgrywa istotną rolę w procesie przetwarzania emocji. To on decyduje o tym, jak radzimy sobie ze stresem. Okazuje się, że w sytuacjach stresowych, interpretowanych jako fizyczne zagrożenie (dystres), hipokamp zmniejsza swoje rozmiary. Takie zjawisko można zaobserwować np. u pacjentów cierpiących na depresję. Jest ono odpowiedzialne za wystąpienie niektórych objawów klinicznych choroby. Dla porównania eustres, a więc tzw. stres pozytywny, może powodować powiększanie się wyżej opisanej struktury mózgu.

Według najnowszych ustaleń rozmiar hipokampa nie zależy wyłącznie od czynników środowiskowych. Zidentyfikowano bowiem geny, które podobnie jak warunki środowiska zmieniają jego objętość. Im większa ilość tych genów, tym bardziej negatywny wpływ stresu na mózg.

W ramach prowadzonych eksperymentów naukowcy przebadali osoby, które w ostatnim czasie przeżywały silny stres – wynikający ze śmierci członka rodziny, rozwodu, utraty pracy, utraty majątku, wypadku czy poważnej choroby. U pacjentów tych mierzono rozmiar hipokampa posługując się zaawansowaną technologią komputerową. Badania obejmowały także analizę uwzględniającą czynniki genetyczne oraz środowiskowe. U nosicieli 3 wariantów genetycznych charakterystycznych dla depresji zauważono, że hipokamp jest znacznie mniejszy, niż u osób posiadających mniejszą liczbę wariantów tych genów lub nie mających żadnego z nich – pomimo iż byli oni narażeni na porównywalną ilość sytuacji stresowych.

Badania te podkreślają znaczenie genów oraz środowiska jako czynników determinujących wielkość hipokampa. Uzyskane wyniki są niezwykle istotne dla zrozumienia neurobiologicznych procesów biorących udział w rozwoju takich chorób, jak wspomniana depresja czy zespół stresu pourazowego.